“แมงสี่หูห้าตา” วัดพระธาตุดอยเขาควาย

พระ​อินทร์จำแลง”แมงสี่หู​ ห้าตา” กินถ่านไฟเป็นอาหารขับถ่ายเป็นทอง​ หากมีทุกข์​ ความลำบากใจ​ เมื่อกราบขอพรจะหายจากทุกข์​ มีความสุข​มีโชค​ลาภ

ตำ​นาน​ ไม่ได้​ถูก​สร้าง​ขึ้น​จาก​การ​แสวงหา​ข้อเท็จจริง​ตาม​เหตุการณ์​และเวลาที่เป็นจริง​ หาก​การ​สร้าง​มาจาก​ความ​เชื่อ​ใน​เวลา​และ​เรื่อง​ราวที่​สมมุติ​เพื่อ​การ​อยู่​ร่วม​กันทางสังคม​อย่าง​มีจารีต​ประเพณี​และ​ศีลธรรม​มากกว่า​ตำนาน

มี​ทั้ง​สืบเนื่อง​และหลากหลาย​อยู่​ตลอดเวลา​ ดั่ง​ตำนานของ”วัดพระธาตุ​ดอย​เขาควายแก้ว” ในจังหวัดเชียงราย​ เรื่องเล่าในล้าน​นามาแต่โบราณ​ เรื่อง​พระอินทร์​จำแลง”แมงสี่​หู​ ห้า​ตา”

“วัด​พระธาตุ​ดอย​เขา​ควาย​แก้ว” มีตำนาน​พื้นบ้าน​และเกี่ยวข้องกับพระพุทธ​ศาสนา​ และเมืองเชียงราย​ เมื่อประมาณ​กว่าหนึ่ง​พัน​​ปี​ มีเจ้าผู้ครองนคร​เชียงราย​”พระยาธรรม​มิกราช” เป็นผู้ก่อสร้าง​วัด​พระ​ธาตุ​เขา​ควาย​แก้ว​ แล้วนำพระ​บรม​สารีริกธาตุ​”ข้อมือข้าง​ซ้าย​ของ​พระพุทธเจ้า​” จาก​คณะ​สงฆ์​ที่เข้ามาเผย​แพร่​พระ​พุทธ​ศาสนา​ในดินแดน​ล้าน​นา​เพื่อ​ให้พุทธ​ศาสนิก​ชนทั่วไป​ได้สักการะกราบไหว้​บูชา​เป็น​สิริมงคล​ในชีวิต​ ต่อมาได้รับการบูรณะปฏิสังขรณ์​หลายครั้ง​ในสมัยเชียงแสน​ และสมัยพ่อขุนเม็งรายมหาราช​ พระธาตุบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ​นิ้วก้อย​ข้าง​ซ้ายพระหัตถ์​ของพระพุทธเจ้า​

ต่อมาพุทธ​ศาสนิกชน​ผู้​มี​จิต​ศรัทธา​พัฒนา​ปรับปรุง​สืบเนื่อง​ต่อกันมา ในปัจจุ​บันมีประเพณี​สรงน้ำพระธาตุ​ ในวันเพ็ญ​เดือน​แปด​ ตรงกับวันเพ็ญ​วิสาขบูชา​เพื่อถวายเป็นพุทธ​บูชา​ เรื่องเล่าหรือตำนานเกี่ยวข้องกับวัดพระธาตุ​ดอย​เขา​ควาย​แก้ว​ แบ่งเป็นตำนาน​ได้หลายเรื่องดังนี้​

วัดพระธาตุควายเผือกเขาแก้ว​ ตำนานแมงสี่หู​ ห้าตา
ตำ​นาน​”แมงสี่หู​ ห้าตา” มีลักษณะ​คล้ายหมี​ ขนปกคลุม​ร่างกาย​ มีหูสองคู่​ ตา 5 ดวง​ ที่ดวงตาจะเป็นสีเขียว​ กินถ่านไฟร้อนเป็นอาหาร​เมื่อถ่ายมูลออกมา​เป็น​ทองคำ​ แมงสี่หู​ ห้าตายังได้เชื่อมโยง​กับพระพุทธ​ ศาสนา​โดยว่าจำนวนสี่หู​ ห้าตา​ แสดง​ถึงหลัก​ธรรม​พรหม​วิหาร​4 และ​ ศีล 5​

นิทาน​พื้น​เมือง​ของ​ชาวล้านนา​ เรื่อง​ “แมงสี่หู​ ห้าตา” หรือ”พระ​อินทร์​จำแลง” ได้เล่าต่อกันว่าในสมัยพุทธกาล​ มีชายหนุ่มฐานะ​ยากจน​ขัดสน​ มีที่ดินเพียงเล็กน้อย​ไว้ปลูกข้าวกิน เกิดเหตุแห้งแล้ง​ฝนฟ้า​ไม่ตกต้อง​ตามฤดูกาล​ ต้นข้าว​ที่​ปลูก​ไว้ไม่ประสบ​ผล​ตามที่คาดหมายได้ครึ่ง​เสีย​ครึ่ง​ มีพระอินทร์​บนสวรรค์​ได้มองเห็นความ​เป็น​อยู่ของชายผู้นี้​ จึง​อยาก​ช่วย​เหลือ​ให้พ้น​ทุก​ข์ยาก​ จึงจำแลงกายเป็น​สัตว์​ประหลาด​ มีลักษณะ​มีสี่หู ห้า​ตา​ มาทำลายต้นข้าวในนาม​ ชายหนุ่ม​เห็น​เข้าก็เกิด​ความโมโห​ คิด​จะ​ฆ่าสัตว์แต่ไม่มีอาวุธ​ จึง​คิดหาวิธีดักจับสัตว์​จนกระทั่ง​จับได้​ จึงนำมาผูกติดไว้กับต้นเสากระท่อม

เมื่อ​จับได้ก็เลี้ยงไว้หลังจาก​เสร็จ​สิ้น​ทำนากลับบ้าน​ในตอนเย็น​ได้นำหญ้ามาให้แมงสี่หู​ ห้า​ตา​ กิน​ แต่มัน​ไม่​ยอมกินยืนตัวสั่น​เหมือว่าหนาว​ คงต้อง​การความอบอุ่น​ จึงหาฟืนมาก่อไฟสร้างความอบอุ่น​ให้​ ในขณะที่​ชายหนุ่ม​เสร็จ​ภารกิจ​มต่างๆเข้ากระต๊อบ​เพื่อ​พักผ่อน​ ได้เห็นแมงสี่​หู​ ห้า​ตา​ เก็บ​กินก้อน​ถ่านที่แดงและร้อน​ อย่างไม่รู้ร้อนและไม่ลวกปาก​ดูจนตัวเองเผลอหลับ​ ตื่นมาตอนเช้า​ตนเองเห็นเป็นทองคำ​ ชายหนุ่ม​จึงนำทองคำไปขายจนร่ำรวย

เรื่อง / ภาพถ่าย : Sompol Sawanprom
๒๓ มกราคม ๒๕๖๕

เรื่องที่เกี่ยวข้อง
วันนี้ออกไปเช็คอินกันหรือยัง!! กับ 9 วัดปังๆ ในจังหวัดเชียงราย ลุ้นรับ ART TOY (Limited Edition) จาก ททท.
“วัดกู่เต้าเชียงแสน” เรื่องเล่าเจดีย์แอนิเมชั่นแห่งเชียงแสน
วัดพระธาตุแม่ย่าม่อน อ.เชียงของ จ.เชียงราย เข้ารอบ 2 แล้ว!! ร่วมโหวต Unseen New Chapter ให้เชียงรายเข้ารอบต่อไป
ปักหมุด Workshop งานคราฟต์ และ ที่เที่ยวห้ามพลาดในเชียงราย
โห….คิดถึ้ง คิดถึง “เธอ” คนนี้ .. “เชียงราย”
วัดกลางเวียง สืบสานประเพณีใส่ขันดอกไหว้สะดือเมืองเชียงราย