ขอถามเป็นความรู้ครับ อยากทราบจริงๆ เพราะพยายมถามมาทั่วราชอาณาจักรแล้วเกือบทุกระดับชั้น แต่ยังไม่มีท่านใดให้คำตอบที่ถูกต้องเป็นหลักเกณฑ์/ระเบียบได้เลยครับ คำถามคือ (1) เหตุใดบางพระราชพิธี จึงกำหนดให้สวมสายสะพายเฉพาะบางตระกูลของเครื่องราชฯ และ (2) ใช้หลักเกณฑ์อะไรกำหนดว่าให้สวมสายสะพายกระกูลใด ขอยกตัวอย่าง บางพระราชพิธีกำนดให้แต่ง เครื่องแบบเต็มยศ สวมสายสะพายมงกุฎไทยเท่านั้น อีกพระราชพิธีกำหนดให้แต่ง เครื่องแบบเต็มยศ สวมสายสะพายช้างเผือกเท่านั้น ขอบคุณครับ
ครับ การแต่งกายเครื่องแบบเต็มยศ สวมสายสะพายนั้น เท่าที่ศึกษามาไม่มีระเบียบกำหนดไว้ชัดเจนครับ ว่างานอะไรจะต้องสวมสายสะพายชั้นใด ส่วนประเด็นที่สงสัย ว่า
(1) เหตุใดบางพระราชพิธี จึงกำหนดให้สวมสายสะพายเฉพาะบางตระกูลของเครื่องราช
ในประเด็นนี้ แต่เดิม ตั้งแต่โบราณคือเริ่มในสมัยรัชกาลที่ 4 ที่ทรงสถาปนาเครื่องราชอิสริยาภรณ์ขึ้น เพื่อพระราชทานเป็นบำเหน็ดความชอบในราชการแผ่นดิน โดยเฉพาะในสมัยรัชกาลที่ 5 ทรงสถาปนาเครื่องราชอิสริยาภรณ์ขึ้นอีกหลายตระกูล เช่น จุลจอมเกล้า ช้างเผือก และมงกุฏไทย เมื่อมีการสถาปนาเครื่องราชในตระกูลนั้นขึ้น จึงเป็นพระราชนิยมว่าในการจะพระราชทานเครื่องราชตระกูลใด ก็จะทรงโปรดเกล้าให้แต่งกายและสวมสายสะพายในตระกูลนั้นๆ ซึ่งต่อมาพระราชนิยมดังกล่าวก็กลายมาเป็นราชประเพณี
(2) ใช้หลักเกณฑ์อะไรกำหนดว่าให้สวมสายสะพายกระกูลใด ขอยกตัวอย่าง บางพระราชพิธีกำนดให้แต่ง เครื่องแบบเต็มยศ สวมสายสะพายมงกุฎไทยเท่านั้น อีกพระราชพิธีกำหนดให้แต่ง เครื่องแบบเต็มยศ สวมสายสะพายช้างเผือกเท่านั้น ขอบคุณครับ
ซึ่งตามที่ได้อธิบายตามข้อ 1 เมื่อพระราชนิยมในพระเจ้าแผ่นดิน ทรงโปรดเกล้าให้สวมสายสะพายตระกูลใดในงานพิธีใดแล้ว เมื่อมีการปฏิบัติบ่อยๆ ครั้ง หรือปฏิบัติต่อๆ กันมา ก็กลายเป็นราชประเพณี ซึ่งเราจะได้ยินบ่อยว่า การแต่งกายในงานพระราชพิธี เป็นไปตามโบราณราชประเพณีในอดีต
ยกตัวอย่างเช่น เครื่องราชอิสริยาภรณ์ในตระกูลจุลจอมเกล้า ซึ่งสถาปนาในรัชกาลที่ 5 สายสะพายมีสีชมพู ซึ่งเป็นสีประจำพระชนมวาร และเป็นเครื่องราชอันถือเป็นมงคล ทรงโปรดเกล้าให้สวมเฉพาะงานมงคลเท่านั้น ในงานอวมงคลจะไม่ทรงโปรด จึงถือเป็นราชประเพณี และในการบำเพ็ญพระราชกุศลในวันปิยมหาราช ในสมัยปัจจุบัน ก็ทรงโปรดเกล้าให้สวมสายสะพายจุลจอมเกล้า ซึ่งถือปฏิบัตมาจนถึงปัจจุบันเป็นต้น
หรือแม้แต่เครื่องราชฯ ในตระกูลดิเรกคุณาภรณ์ ซึ่งสถาปนาขึ้นในรัชกาลที่ 9 เมื่อมีพระราชพิธี หรือรัฐพิธีที่ทรงโปรดเกล้าให้ศิลปินแห่งชาติ หรือผู้ทำคุณประโยชน์เข้าเฝ้าเพื่อรับพระราชทานเครื่องราช ก็จะทรงกำหนดให้สวมสายสะพายชั้นปฐมดิเรกคุณาภรณ์ อันเป็นเครื่องราชฯ ที่สถาปนาขึ้นในรัชสมัยของพระองค์เป็นต้น
ดังนั้นในหมายรับสั่ง เรื่องการแต่งกายเต็มยศ สวมสายสะพายชั้นใดตามที่กำหนด ก็ต้องสวมสายสะพายชั้นนั้นครับ แต่หากคนใดที่ไม่ได้รับพระราชทานสายสะพายชั้นนั้น ก็สวมสายสะพายชั้นสูงสูดที่ตนได้รับ
แต่หากหมายรับสั่งว่าแต่งกายเต็มยศ สวมสายสะพายชั้นสูงสูด ก็แต่งตามชั้นที่ได้รับ ด้วยประการฉะนี้ครับ
หน้าหลักเว็บไซต์
เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกให้ทันที..."
ผู้เขียน
