มณฑลพายัพ พ.ศ. 2442–2476

[เด็กอินเตอร์]

มณฑลพายัพ หรือเดิม มณฑลลาวเฉียง เป็นมณฑลหนึ่งในการปกครองส่วนภูมิภาคระบบมณฑลเทศาภิบาลของราชอาณาจักรสยาม

จัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2442 ต่อมา พ.ศ. 2458 ได้แยกพื้นที่ด้านตะวันออกเป็นมณฑลมหาราษฎร์ แต่ก็ยุบรวมคืนในพ.ศ. 2468 และสุดท้ายยุบระบบมณฑลเทศาภิบาล ในพ.ศ. 2476

(ข้อมูลทั่วไป)

เมืองหลวง    เชียงใหม่
ภาษา    คำเมือง
ศาสนา    ศาสนาพุทธ (เถรวาท)
เจ้าผู้ครองนคร    
 - 2444 - 2452    เจ้าอินทวโรรสสุริยวงศ์
 - 2454 - 2482    พลตรี เจ้าแก้วนวรัฐ

( พ.ศ. 2482 สยามยกเลิกตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่)

ข้าหลวงเทศาฯ    
 - 2442 - 2443    พระยานริศรราชกิจ
 - 2445 - 2458    พระยาสุรสีห์วิศิษฐ์ศักดิ์
ยุคประวัติศาสตร์    
 - พ.ศ. 2442    จัดตั้งมณฑลพายัพ
 - พ.ศ. 2458    จัดตั้งมณฑลมหาราษฎร์
 - พ.ศ. 2468    ยุบมณฑลมหาราษฎร์
 - พ.ศ. 2476    ยุบมณฑลเทศาภิบาล

ปัจจุบันปัจจุบันเป็นพื้นที่
- ภาคเหนือของประเทศไทย

มณฑลพายัพ
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

[เชียงรายพันธุ์แท้]

เจ้าหลวงเชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ (เจ้าเจ็ดตน)
สนใจประวัติท่านใดสอบถามได้ครับ

เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ (2325 - 2482)
ลำดับ พระนาม ปีที่ปกครอง  
1 พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ 2325 - 2356 (31 ปี)
2 พระเจ้าช้างเผือกธรรมลังกา 2356 - 2365 (11 ปี)
3 เจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น 2366 - 2368 (2 ปี)
4 เจ้าหลวงพุทธวงศ์ 2369 - 2389 (20 ปี)
5 พระเจ้ามโหตรประเทศ 2390 - 2397 (7 ปี)
6 พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์ 2399 - 2413 (14 ปี)
7 พระเจ้าอินทวิชยานนท์ 2416 - 2439 (23 ปี)
8 เจ้าอินทวโรรสสุริยวงศ์ 2444 - 2452 (8 ปี)
9 พลตรี เจ้าแก้วนวรัฐ 2454 - 2482 (28 ปี) ยกเลิกตำแหน่ง

เจ้าผู้ครองนครลำปาง (2275 - 2465)
ลำดับ พระนาม ปีที่ปกครอง  
1 พระเจ้าทิพย์จักรสุละวะฤๅไชยสงคราม (หนานทิพย์ช้าง) 2275 - 2306 (31 ปี) พม่าปกครองล้านนา
2 เจ้าฟ้าสิงหราชธานี ชายแก้ว 2306 - 2317 (11 ปี) พม่าปกครองล้านนา
3 พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ 2317 - 2325 (8 ปี)
4 พระเจ้าคำโสม 2325 - 2337 (12 ปี)
5 พระเจ้าดวงทิพย์ 2337 - 2349 (12 ปี)
6 เจ้าหลวงไชยวงศ์ 2349 - 2361 (12 ปี)
7 เจ้าหลวงขัตติยะ 2361 (6 เดือน)
8 เจ้าหลวงน้อยอินทร์ 2361 - 2372 (11 ปี)
9 เจ้าหลวงวรญาณรังสี 2372 - 2378 (6 ปี)
10 พระเจ้าพรหมาภิวงศ์ 2378 - 2430 (52 ปี)
11 เจ้าหลวงสุริยะจางวาง 2430 (6 เดือน)
12 เจ้าหลวงนรนันท์ไชยชวลิต 2430 - 2440 (10 ปี)
13 พลตรี เจ้าบุญวาทย์วงศ์มานิต 2440 - 2465 (25 ปี)
--- เจ้าราชบุตร น้อยเมืองพรวน 2465 - 2468 (3 ปี) รั้งนคร ยกเลิกตำแหน่ง

เจ้าผู้ครองนครลำพูน (2348 - 2486)
ลำดับ พระนาม ปีที่ปกครอง  
1 เจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น 2348 - 2358 (10 ปี)
2 พระเจ้าบุญมาเมือง 2358 - 2370 (12 ปี)
3 เจ้าหลวงน้อยอินทร์ 2370 - 2380 (10 ปี)  
4 เจ้าหลวงคำตัน 2381 - 2384 (3 ปี)
5 เจ้าหลวงธรรมลังกา 2384 - 2386 (2 ปี)
6 เจ้าหลวงไชยลังกาพิศาลโสภาคย์คุณ 2391 - 2414(23 ปี)
7 เจ้าหลวงดาราดิเรกรัตน์ไพโรจน์ 2414 - 2431 (17 ปี)
8 เจ้าหลวงเหมพินธุ์ไพจิตร 2431 - 2438 (7 ปี)
9 เจ้าหลวงอินทยงยศโชติ 2438 - 2454 (16 ปี)
10 พลตรี เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ 2454 - 2486 (32 ปี) ยกเลิกตำแหน่ง


อ้างอิง
ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. เพ็ชร์ล้านนา. (ครั้งที่ 2) เชียงใหม่ :ผู้จัดการ ศูนย์ภาคเหนือ, 2538.
สมหมาย เปรมจิตต์, สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. ตำนานสิบห้าราชวงศ์ (ฉบับสอบชำระ). เชียงใหม่: มิ่งเมือง, 2540.
ศักดิ์ รัตนชัย. พงศาวดารสุวรรณหอคำนครลำปาง (ตำนานเจ้าเจ็ดพระองค์กับหอคำมงคล ฉบับสอบทานกับเอกสารสืบค้น สรสว.ลำปาง).
เจ้าวงศ์สัก ณ เชียงใหม่, คณะทายาทสายสกุล ณ เชียงใหม่. เจ้าหลวงเชียงใหม่. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), 2539.
คณะทายาทสายสกุล เจ้าหลวงเมืองพะเยา, สถาบันศิลปวัฒนธรรมโยนก. ครบรอบ 100 ปี แม่เจ้าทรายมูล (มหาวงศ์) ไชยเมือง และประวัติสายสกุลเจ้าหลวงเมืองพะเยา พุทธศักราช 2387 - 2456. พะเยา :บ.ฮาซัน พริ้นติ้ง จก., 2546
นงเยาว์ กาญจนจารี. ดารารัศมี : พระประวัติพระราชชายา เจ้าดารารัศมี. เชียงใหม่ :สุริวงศ์บุ๊คเซนเตอร์, 2539.
คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์ , นาวาอากาศเอก. เจ้านายฝ่ายเหนือ