"สีม่วง" เป็นสีประจำจังหวัด สีม่วงนั้นท่านได้แต่ใดมา

[ล้อล้านนา]

“สีม่วง” สีประจำจังหวัดเชียงราย
สีม่วงนั้น ท่านได้แต่ใดมา???
   ประเทศไทยนับเป็นประเทศเดียวในโลก ที่มีการกำหนดสีประจำวันขึ้น โดยที่ทราบๆ กันตั้งแต่เด็กถึงผู้ใหญ่ว่า วันจันทร์สีเหลือง วันอังคารสีชมพู วันพุธสีเขียว ฯลฯ แต่ผมก็ไม่ทราบว่ากำหนดขึ้นมาปีไหนเมื่อไหร่ และเพื่อเหตุผลใด แต่ก็ช่างเถอะไม่มีเหตุผลอันใดเช่นกันที่จะสืบเสาะหาคำตอบ
   แต่สิ่งนี้กลับทำให้เกิดข้อสงสัยขึ้นมา เมื่อนึกขึ้นได้ว่าอีกไม่กี่วันก็จะถึงกำหนดการ “สมโภช ๗๕๐ ปี เมืองเชียงราย” ประกอบกับเห็นส่วนงานราชการ ร้านค้า ประชาชน ฯลฯ ใส่เสื้อ “สีม่วง” กันเต็มบ้านเต็มเมือง บ้างก็ใส่ไปงั้นมีก็ใส่ เขาให้มาก็ใส่ เขาทำมาขายก็ซื้อ แต่ไม่มีใครย้อนคิดเลยว่า “สีม่วง” นี้มีความหมายเช่นไร แต่ที่แน่ๆ คิดได้อย่างเดียวว่าสีม่วงคือสีประจำวันเสาร์แน่นอน!!
   สีม่วงนี้ถูกกำหนดมาในสมัยไหนผมก็ไม่ทราบเช่นกัน (ไม่ทราบหลายเรื่องมาก) เคยถามผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องเช่นกันว่า “สีม่วง” นี้ท่านได้แต่ใดมา บ้างก็บอกว่าเป็นวัน “คล้ายวันเกิด” ของพญามังราย บ้างก็ว่าเป็น “วันสร้างเมือง” แต่ที่แน่ๆ เท่าที่ศึกษามานั้นยังไม่พบหลักฐานที่ทั้งสองวันนี้เป็น “วันเสาร์” เลยแม้แต่น้อย
   ทีนี้เราลองมาดูหลักฐานต่างๆ เกี่ยวกับวันประสูติของพญามังราย กษัตริย์ผู้สร้างเมืองเชียงรายกันครับ ท่านผู้อ่านลองพิจารณาบทความที่ได้ตีพิมพ์ในวารสารฯ ฉบับที่ ๙ ดูอีกที
          “...นางพระญาค็รักษาคัพภะแห่งตนได้ ๑๐ เดือน บอรมวณแล้วค็ประสูติได้ลูกชายผู้ประเสิฐ เกิดมาด้วยสวัสสดีในปลีเปิกเส็ด (ปีจอ พ.ศ.๑๗๘๑) ตำนาน ๑ ว่าปลีกัดใค้ (ปีกุน พ.ศ.๑๗๘๒) เดือนเจียง แรม ๙ ค่ำ วันอาทิตย์ ยามพาดรุ่ง ฤกษ์ ๘ ตัวชื่อปุสยะ สกราชอนุรุทธะคือจุฬสกราชได้ ๖๐๑ ตัว (พ.ศ.๑๗๘๒) หั้นแล...” (พื้นเมืองเชียงใหม่)
   “...เถิงปีเปิกเส็ด (พ.ศ.๑๗๘๑) เดือนเจียง แรม ๙ ค่ำ วันอาทิตย์ ยามพาดลันรุ่ง ชื่อบุสยะ พระมังรายเกิดมา สักกราชได้ ๖๐๐ ตัว (พ.ศ.๑๗๘๑)...” (พื้นเมืองเชียงราย เชียงแสน ฉบับวัดเมธังกราวาส ตำบลในเวียง อำเภอเมือง จังหวัดแพร่)
          “...เถิงปีเปิกเส็ด (พ.ศ.๑๗๘๑) เดือนเจียง แรม ๙ ค่ำ วัน ๑ ยามพาดลันรุ่ง ฤกษ์ ๘ ตัว ชื่อเตโชฤกษ์ พญามังรายเกิดปีนั้น สกราช ๖๐๐ (พ.ศ.๑๗๘๑)...” (พื้นเมืองเชียงราย ฉบับวัดป่าลาน ตำบลทุ่งต้อม อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่)
          “...นางเทพคำขยายก็ทรงครรภ์...ก็ประสูติราชบุตรในวันอาทิตย์ แรมเก้าค่ำ เดือนอ้าย ปีกุน เอกศก จุลศักราช ๖๐๐ ถ้วน (พ.ศ.๑๗๘๑) เวลาย่ำรุ่ง...” (พงศาวดารโยนก ฉบับหอสมุดแห่งชาติ)

จากหลักฐานเอกสารในข้างต้น นักคณิตศาสตร์และนักโหราศาสตร์ได้คำนวณออกมาแล้วว่า วันประสูติของพญามังรายตรงกับ วันอาทิตย์ที่ ๒๓ เดือนตุลาคม พ.ศ.๑๗๘๒
แม้กระทั่งใน “อนุสรณ์การสมโภชเมืองเชียงราย ๗๒๕ ปี” ก็ระบุไว้อย่างชัดเจนว่า
        -   ... พระองค์ประสูติในวันอาทิตย์ แรม ๙ ค่ำ เดือน ๓ ปีจอ พุทธศักราช ๑๗๘๑ เวลาย่ำรุ่ง...
        -   ... วันสร้างเมืองเชียงราย คือ วันที่ ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๑๘๐๕ เป็นวันศุกร์ ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ ปีจอ จุลศักราช ๖๒๔ เวลา ๑๗.๔๘ นาฬิกา (พระอาทิตย์ลับขอบฟ้า)...

        แต่เหตุใด “สีม่วง” ยังถูกกำหนดเป็นสีประจำจังหวัดเช่นนี้ เหลืออีกไม่กี่วันแล้วที่เราชาวเชียงราย
จะพร้อมใจกันสมโภชเมืองฯ อยากให้ลองฉุกคิดกันสักนิดว่าความสำคัญของการเฉลิมฉลองครั้งนี้อยู่ตรงไหน ปากก็บอกว่ารำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของกษัตริย์ผู้สร้างเมือง (ขนาดพระนามท่านยังเรียกผิดๆ กันอยู่นี่นะ) แล้วยังมาเรื่องสีประจำจังหวัดนี้อีก เห็นใส่กันเกลื่อนกลาดตามท้องถนนทนทาง ส่วนงานราชการฯ ก็เฮโลใส่กันโทงๆ ม่วงก็ม่วง ให้ฉันใส่ฉันก็ใส่ เขาขายให้เราก็ซื้อ (บังคับซื้อก็ต้องซื้อ) ไม่เฉพาะเสื้อที่จะใช้ในงานนี้เท่านั้นยังรวมไปถึงงานระดับจังหวัดระดับประเทศต่างๆ ที่เชียงรายเราเป็นเจ้าภาพก็พากันทำเสื้อสีม่วงไปหมดแล้ว เพราะคิดอยู่อย่างเดียวกันว่าเป็นสีประจำจังหวัด
        หรือหากผู้รู้ท่านใดสามารถให้คำตอบกระผมได้ว่าสีม่วงนี้เป็นวันคล้ายวันประสูติของพ่อเจ้ามังรายหลวงจริงๆ พร้อมมีหลักฐานชัดเจนยืนยัน จะใคร่ขอความกรุณาอนุเคราะห์ให้ทางสำนักพิมพ์ฯ จักเป็นพระคุณอย่างยิ่งครับ.

บ.ก.ล้อล้านนา

[Aikaew]

ไผอยู่สภาวัฒนธรรมนิมนต์มาหื้อข้อมูลน่อยลอ สีม่วงเจียงฮาย หมายความว่าใด

[แมงคอลั่น]

แบ๊ะ แบ๊ะ

[ⒷⒼ*]

ไปหาในอากู๋
สีม่วงเป็นสีของวันเสาร์ ซึ่งตรงกับวันประสูติของพญาเม็งราย ครับ  

[เด็กลำธารไม้ไผ่]

 

[rakyha2011]

ประเทศไทยมีที่สุดในโลกกี่อย่างลองนับดู

1 หลีกเลี่ยงกฏ...นักที่สุดในโลก (เช่นใครทำให้ตนเองเสียภาษีน้อยหรือไม่เสียถือว่าเก่ง)
2 อักษรย่อนักที่สุดในโลก
3 มีเครื่องแบบนักที่สุดในโลก มีทุกองค์กร หลากหลายสีสรร
4 มีวันหยุดราชการนักที่สุดในโลก
5 ถนนที่มีป้ายเตือน ป้ายห้าม ป้ายชื่อ ป้ายโฆษณา ลูกศรบอกทาง รัวกั้น ฯลฯ นักที่สุดในโลก(ชนิดที่คนปัญญาอ่อนก็ขับไปถูกทาง)
6 มีวันสำคัญและเทศกาลให้ฉลองนักที่สุดในโลก
7 มีแหมก่อจ่วยแนะนำตวยเน้อ

[เชียงรายพันธุ์แท้]

... พระองค์ประสูติในวันอาทิตย์ แรม ๙ ค่ำ เดือน ๓ ปีจอ พุทธศักราช ๑๗๘๑ เวลาย่ำรุ่ง...
ถ้าอั้นสีประจ๋ำจังหวัดก็ต้องเป๋นสีแดงน่อ

[ⒷⒼ*]

ข้อมูล พอดีไปเจอในเวปของจังหวัดเชียงรายเองครับhttp://www.chiangrai.net/CPOC/2010/cr_page/about.aspx

[เด็กอินเตอร์]

สีเดียวกับบ้านแม่ผมเลย

สีม่วง คือ สีประจำจังหวัดพิษณุโลก อันเป็นสีที่หมายถึงสมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยมีที่มาจากสีม่วงเป็นสีผสมผสานระหว่างสีน้ำเงิน (สีแห่งความเป็นกษัตริย์) และสีแดง (คือสีแห่งความกล้าหาญ)

[rabbitNUENG]

มาจ่วยดันกระทู้คัฟ ก่ออยากฮู้เหมือนกั๋น

ปล. สำนักพิมพ์ล้อล้านนา ฮับพิมพ์ซองผ้าป่า หรือ ซองเจินฮ่วมงานมงคลก่อคัฟ

[ล้อล้านนา]

มาจ่วยดันกระทู้คัฟ ก่ออยากฮู้เหมือนกั๋น

ปล. สำนักพิมพ์ล้อล้านนา ฮับพิมพ์ซองผ้าป่า หรือ ซองเจินฮ่วมงานมงคลก่อคัฟ

ฮับพิมพ์งานทุกชนิด ทุกระบบครับ (ออฟเซ็ท ดิจิตอลปริ้นท์ ไวนิล)

[>:l!ne-po!nt:<]

๑ เดือนผ่านไปยังไม่มีคำตอบที่ ชัดเจน 

[watinta]

ก็ว่าเหียเต๊อะ วันก่อนซืนใส่เสื้อสีม่วงไปยื่นแบบเสียภาษีตี่สรรพากร บ่กองไปเถิง ปาดโท๊ะ! ว้ายไปตางใดมีก่าคนใสเสื้อสีม่วง ตึงคนไปติดต่อ ตึงเจ้าหน้าที่ จนปอบ่ฮู้ว่าไผเป็นไผ ม่วงไปหมดเลยคับ งง

[James Kung]

.............................เข้ามาอ่าน

[nuehzaa]

ไม่ได้อ่านแวะมาโพสสสส

[thaicha]

สรุปก็คือ...ทำไมคนสมัยก่อนถึงอ้างว่า พญามังรายประสูติวันเสาร์

จากหลักฐานที่เป็นการบันทึกทางราชการ ก็น่าจะเริ่มตั้งแต่การสร้างตรา ประจำจังหวัดเชียงราย ก็มีสีม่วงเข้ามาแล้ว ในปี 2482 สมัยจอมพล ป.



ตราประจำจังหวัดเชียงราย
รูปช้างสีขาวใต้เมฆ

เมื่อพญามังรายได้ทรงรวบรวมหัวเมืองฝ่ายเหนือในอาณาเขตรอบ ๆ ได้แล้วจึงทรงกรีฑาทัพไปแสดงฝีมือในการยุทธต่อหัวเมืองฝ่ายใต้ลงมา จึงได้ไปรวมพลณ. เมืองลาวกู่เต้า และหมอควาญได้นำช้างมงคลของพญามังรายไปทอด (ผูก) ไว้ในป่าหัวดอยทิศตะวันออก พลัดหายไป พญามังรายจึงได้เสด็จติดตามรอยช้างไปจนถึงดอยทองริมแม่น้ำกกนัทธีได้ ทัศนาการเห็น ภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่ม อุดมสมบูรณ์เป็นชัยภูมิที่ดี จึงได้สร้างเมืองใหม่ขึ้นในที่นั่น ให้ก่อปราการโอบเอาดอยจอมทองไว้ในท่ามกลางเมือง ขนานนามเมืองว่า "เวียงเชียงราย" ตามพระนามของพญามังรายผู้สร้างเมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 1805 ดังนั้น จึงได้นำรูปช้างสีขาวใต้เมฆแห่งความรุ่งเรือง และอยู่เย็นเป็นสุข บนพื้นสีม่วงของวันเสาร์ ซึ่งตรงกับวันประสูติของพญาเม็งราย เป็นสีประจำจังหวัด
ที่มา http://www.chiangrai.net/CPOC/2010/cr_page/about.aspx

แต่ในประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง กำหนดภาพเครื่องหมายราชการ ตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พุทธศักราช 2482 (ฉบับที่ 214) ไม่ได้มีการบันทึกถึงสีม่วงเลย (หรือว่าเขาเอาประวัติแบบย่อ )


ที่มา http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2547/E/129/001.PDF

     
สรุปอีกครั้งหนึ่ง ผมคิดว่าสีม่วงน่าจะมีที่มาจากตราประจำจังหวัด


จากประวัติการก่อตั้งตราประจำจังหวัดของไทย

 ตราประจำจังหวัดของไทย มีพัฒนาการมาจาก ตราประจำตำแหน่งของเจ้าเมือง ในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ และตราประจำธงประจำกองลูกเสือ 14 มณฑล ในสมัยรัชกาลที่ 6 - 7 ในสมัยที่จอมพลแปลก พิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรีนั้น รัฐบาลได้กำหนดให้แต่ละจังหวัด มีตราประจำจังหวัดของตนเอง ใช้เมื่อ พ.ศ. 2482 โดยกรมศิลปากรเป็น ผู้ออกแบบตรา ตามแนวคิดที่แต่ละจังหวัดกำหนดไว้ ปัจจุบัน เมื่อมีการตั้งจังหวัดขึ้นใหม่ ก็จะมีการออกแบบตราประจำจังหวัดด้วยเสมอ แต่ตราของบางจังหวัดที่ใช้อยู่นั้น บางตราก็ไม่ใช่ตราที่กรมศิลปากรเป็นผู้ออกแบบ บางจังหวัดก็เปลี่ยนไปใช้ตราประจำจังหวัดเป็นแบบอื่นเสียก็มี บางที่ลักษณะของตรา ก็เพี้ยนไปจากลักษณะที่กรมศิลปากรออกแบบไว้ แต่ยังคงลักษณะหลักๆ ของตราเดิมไว้อยู่บ้างก็มี

เพราะฉะนั้น การสร้างตราประจำจังหวัด เขาจะสร้างตามแนวคิดที่แต่ละจังหวัดกำหนด ลองไปถามผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในปี 2482 ว่าท่านได้ให้แนวคิดเกี่ยวกับสีม่วงหรือไม่ ถ้าใช่ ทำไมท่านถึงคิดเป็นเช่นนั้น

[ละอ่อนเทิงพลัดถิ่น]

กาลเวลามันเปลี่ยน ตำรามีบันทึกไว้อาจจะไม่ตรงกัน หรือที่มาของตำราที่นำมาใช้กำหนดสีประจำจังหวัดคนละฉบับกันก็ได้ สีอะไรไม่สำคัญ สำคัญที่ว่าเรารักเทิดทูนพญามังราย และสำนักรักบ้านเกิด(เชียงราย)ของเราแค่ไหน ไม่ใช่แค่คำพูดหรือแค่เขียน มันต้องปฏิบัติทั้งทางตรง และทางอ้อม  ณ.เหตุการณ์บ้านเมืองในยุคปัจจุบัน ใส่สีแดงทั้งจังหวัดเดี๋ยวก็โดนเอาไปโยงกับการเมืองอีกจนได้ 

[แมงคอลั่น]

สีม่วงกะลังหามา "นี้" กันเมื่อบะเมินนี้ ฮาฮู้แล้วว่าลุกไหนมาแต่ฮาบ่าบอก แบ๊ะ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ

[nansom]

ไผฮู้ขะใจ๋ตอบแล่ จะได้เอาไปขยายความฮู้เนาะ

[winai17]

บะไส่ บะสนเหมือนกั๋น ไจ้ผ้าดิบดีกว่า