การออกต่อไก่ครั้งแรก
อุปกรณ์ที่จะต้องเตรียมเวลาที่ออกต่อไก่ป่า
1.ไก่ต่อต้องสมบูรณ์
2.ครุน
3.ชุดพลางแบบทหาร หมวก
4.รองเท้าที่กันหนามหรือกันงูกัดได้(รองเท้าบู๊ทเป็นที่นิยมอยู่ในปัจจุบัน)
5.มีดสั้น
6.น้ำดื่ม
7.ข้าวห่อ(ถ้าไปต่อไก่ป่าไกลๆ)
8.เชือกมัดไก่ป่า
9.ไม้ขีดไฟ
10.ของใช้อื่นๆที่จำเป็นส่วนตัว
การออกต่อไก่ครั้งแรก ถ้าเป็นลูกศิษหัดใหม่ จะไปพร้อมกับครูหรือเซียนไก่ต่อที่ต่อไก่ป่าได้มาแล้ว จะสอนวิธีการฟังเสียงไก่ป่า กะระยะความห่างของเสียงไก่กับที่เราอยู่ว่าไกลขนาดไหนหรือต้องเข้าใกล้ไก่ป่าอีกถึงจะปักครุนต่อไก่ได้ สอนวิธีการปักครุนต่อไก่การเว้นระยะห่างของครุนแต่ละอัน ระยะห่างของครุนกับไก่ต่อ ดูแนวการเข้าตีของไก่ป่าว่าจะมาทางไหน การปักหลักไก่ต่อในวงครุนให้พอดีกับเชือกล่ามไก่ต่อ การซุ่มหลบไก่ป่า การเรียกไก่ต่อให้ขันท้าไก่ป่า การเรียกไก่ป่า และถ้าต่อไก่ป่าได้จะสอนวิธีการเข้าจับไก่ป่าที่ติดครุน ไม่ให้หลุดหรือขาดได้ เมื่อจับไก่ป่าได้แล้วจะสอนเกี่ยวกับการมัดไก่ป่าไม่ให้ดิ้น และการถอนขนการชำแหละไก่ป่า
การชำแหละไก่ป่ามีข้อต้องห้ามที่สำคัญ ห้ามเชือดคอไก่ ห้ามลวกไก่ด้วยน้ำร้อน ห้ามใช้มีดเชือดหรือตัดเอาอวัยวะภายในของไก่ออกมา ให้ใช้ไม้ตีหัวไก่หรือจับไก่ฟาดกับไม้แทนการเชือดคอ และถอนขนไก่ป่าโดยไม่ต้องลวกน้ำร้อนเสร็จแล้วลนไฟขนอ่อน และลนไฟที่ท้องไก่ให้สุกแล้วใช้มือฉีกท้องไก่ควักอวัยวะถายในโดยไม่ใช้ของมีคม หลังจากดึงเอาอวัยวะภายในออกแล้วให้ชำแหละไก่ป่าด้วยของมีคมได้ จะสับต้มแกงอย่างไรแล้วแต่ชอบ ตามความเชื่อการใช้มีดหรือของมีคมชำแหละไก่ป่าจะทำให้เชลยขาด หมายถึงจะต่อไก่ป่าไม่ได้อีกต้องฝึกหัดไก่อีกนานกว่าจะต่อไก่ป่าได้อีก หรือต่อไม่ได้อีกเลยในปีนั้น
ถ้าจะให้ไก่ป่าที่ต่อมาได้แก่ผู้อื่นจะต้องชำแหละตามวธีการข้างต้นให้เรียบร้อยก่อนจึงจะให้ไปได้ ยกเว้นให้ไก่ป่าที่ยังมีชีวิตเพื่อเอาไปเลี้ยง
การหลอนไก่ต่อ คือการเอาไก่ต่อตัวนั้นออกต่อครั้งแรก จะต้องดูวันออกต่อไก่ให้เป็นวัน เสาร์ อังคาร พุธ พฤหัสบดี และห้ามออกหลอนไก่ต่อวัน ศุกร์ ตามความเชื่อว่า วันศุกร์จะให้ทุกข์แก่สัตว์ ไก่ต่อหรือเจ้าของไก่จะได้รับอันตรายขณะออกต่อไก่ได้
ถ้าหลังจากออกหลอนไก่ต่อแล้วไม่สามารถต่อไก่ป่าได้ จะต้องออกหลอนไก่ต่อไปเรื่อยๆ จนกว่าจะต่อไก่ป่าได้แล้วที่นี้จะออกต่อไก่ป่าวันไหนก็ได้ แล้วแต่สะดวก
การเรียกไก่ให้ขัน
การเรียกไก่ให้ขันทำได้หลายวิธี
1. ใช้ไก่ตัวเมียล่อ ไก่ตัวเมียที่อาจหรือใกล้จะไข่ จะร้องเรียกไก่ตัวผู้ เมื่อไก่ตัวผู้ได้ยินจะขันและตีปีกวิ่งเข้าหาทุกตัวครับ
2. ใช้วิธีการเป่าเสียงไก่ตัวเมียด้วยมือ เป็นวิธีการที่จะต้องฝึกก่อนออกต่อไก่ป่า โดยกำมือให้แน่น หายใจเข้าให้เต็มปอด แล้วใช้มือที่กำมาปิดที่ปากให้แน่นโดยเป่าลมออกมาระหว่างนิ้วชี้และหัวแม่มือเป็นจังหวะ เหมือนไก่ตัวเมียร้อง วิธีนี้เซียนไก่เก่าๆจะทำเป็นทุกคน และใช้เรียกไก่ป่าได้ด้วย
3.ใช้อุปกรณ์ช่วยครับ บางท่านใช้ใบไม้ มาเป่าเป็นเสียงไก่ เป่าได้ทั้งตัวผู้และตัวเมีย และอุปกรณ์อีกอย่างคือ ต้อย เป็นเครื่องเป่าสำหรับต่อไก่ป่าโดยเฉพาะทำด้วยโลหะทองเหลืองหรือแสตนเลส ผลิตมาจากภาคเหนือหรือภาคอีสานของไทย ปัจจุบันเซียนไก่ในภาคใต้บางท่านนำมาเลียนแบบทำใช้บ้างแล้ว เสียงของต้อย จะเหมือนเสียงไก่ตัวเมีย และง่ายต่อการใช้ เสียงไม่เพี้ยนไก่ป่าไม่ตกใจ สามารถได้ยินไปไกล จึงเป็นอุปกรณ์อีกอย่างที่คนต่อไก่รุ่นหลังชอบใช้กันมาก
จากการประกวดไก่ต่อที่จังหวัดชุมพร จะมีการแข่งเป่าเสียงไก่ตัวเมียด้วยมือ อีกรายการหนึ่ง เป็นที่ชื่นชอบของเซียนไก่ต่อรุ่นเก่ามาก บางท่านเป่าจนเป็นลม หมดแรง ก็มี เพราะต้องกลั้นหายใจขณะเป่าเสียงจึงจะดังและก้อง
ฤดูต่อไก่
ฤดูต่อไก่ ไก่ป่าจะเริ่มขันตั้งแต่เดือน ตุลาคม ถึง เดือนมิถุนายน ถ้าคิดเป็นเดือนแบบไทยจะเริ่มจาก วันแรม 1 ค่ำเดือน 11 ถึงขึ้น 15 ค่ำ เดือน 7 หลังจากนั้นจะเข้าช่วงฤดูฝนไก่ป่าจะหยุดขัน
เวลาที่ออกต่อไก่ จะออกต่อไก่ป่าตั้งแต่ตี 5 จะใช้เวลาเดินทางโดยรถไม่เกินครึ่งชั่วโมง และเดินด้วยเท้าเข้าป่าอีกครึ่งชั่วโมง จะถึงที่ไก่อยู่ ประมาณ 6.00 น. จะเป็นเวลาที่ไก่ป่าขันตอนเช้าพอดี เมื่อได้ยินเสียงไก่ป่าขันก็จะเข้าไปต่อไก่ก่อนที่ไก่จะลงจากต้นไม้ เสร็จแล้วก็เข้าซุ่มตามต้นไม้ไม่ไกลนัก ไก่ป่าบางตัวขันท้า 2- 3 ชั่วโมง บางตัวไม่เกิน 15 นาทีก็เข้าตีไก่ต่อแล้ว ถ้าไก่ป่าไม่เข้าตี หรือต่อไก่ป่าได้แล้ว ถ้าไก่ป่าตัวอื่นยังขันก็สามารถไปต่อไก่ป่าตัวอื่นได้อีก แต่ส่วนมากไก่ป่าจะหยุดขันตอนเที่ยง จะเริ่มขันอีกตอนห้าโมงเย็น ถ้าจะมาต่อไก่ป่าตอนเย็นอีกก็ได้ แต่ถ้าไก่ไม่เข้าตีจะมืดก่อน
ลักษณะไก่ป่า
เนื่องจากมีผู้คนที่อาศัยอยู่ตามป่าเขาเพื่อประกอบอาชีพการเกษตร และมีการเลี้ยงไก่แจ้ไว้เป็นอาหาร เนื่องจากเลี้ยงง่าย ไม่ต้องให้อาหารไก่จะออกหากินตามป่าเขาและจะกลับมานอนตามต้นไม้ใกล้บ้านเรือน เวลาออกต่อไก่ป่าจะต้องแยกลักษณะของไก่แจ้ ไก่ต่อ หรือไก่ป่า ให้ออกไม่เช่นนั้นจะโดนข้อหาลักทรัพย์ ติดตารางเล่นๆสักหกเดือนถึงสองปี (อาจจะนำไก่ลักษณะไม่ดีไปต่อหรือคนต่อไก่ลักษณะไม่ดีก็ไม่ทราบได้)
การดูลักษณะและนิสัยของไก่ป่า
1. จะต้องนอนบนต้นไม้ ในป่า ไม่อยู่ใกล้บ้านเรือน
2. เสียงขันแหบแห้ง ไม่เหมือนไก่แจ้หรือไก่ต่อ พยางค์ท้ายจะยาวและสั่นเคลือ ไม่สั้นเหมือนไก่ต่อ
3. จะปราดเปรียวว่องไว เห็นคนแล้วจะบินหนีไปไกล บางครั้งบินข้ามภูเขาได้
4. ได้ยินเสียงคนแล้วจะเงียบไม่ขัน
5. ขณะที่คุ้ยเขี่ยหากิน จะระแวดระวังทุกครั้งก่อนจะกินอาหาร ไม่ก้มหน้าก้มตากิน
6. ถ้าต่อได้ไก่ป่าจะดิ้นอย่างเดียวไม่ร้อง ถ้าร้องส่วนมากจะเป็นไก่แจ้หรือไก่ต่อ
7. ขนของไก่ป่าจะมีสีที่ไม่กลมกลืนกันทั้งตัวเหมือนไก่ต่อ ขนจะหลุดง่าย
8. ตาของไก่ป่าจะกว้างกลม ลูกตาจะนูนออกนอกเป้าตา
9. หงอนไก่ป่า ตอนที่อยู่ในป่าจะแดงและใหญ่ หลังจากต่อได้จะเล็กลงและดำคล้ำทันที
10. เกล็ดแข้งไก่ป่าจะเป็นเกล็ดแตกตลอดแข้งไม่มีเกล็ดพัด เกล็ดบางและเรียบ สีดำ - เทา
11. หางกะลวยของไก่ป่าจะมีไก่เกินสองเส้น ปลายมนไม่แหลม
12. หางพัดจะสั้นเสมอกันเกือบทุกเส้น
13. หางลูกกะลวยจะสั้นปลายมนและมีน้อยเส้น
14. กระดูกไก่ป่าจะบางและกรอบ หากจับแรงๆกระดูจะหักได้ง่าย
15. ถ้าจับมาเลี้ยงไก่ป่าจะดิ้น เอาหัวชนกรงขังทั้งวันและไม่กินอาหาร
ลักษณะของไก่ป่าในแต่ละภาคของไทยมีความแตกต่างกันบ้างจะต้องศึกษาในถิ่นนั้นๆว่าดูจากลักษณะโดยรวมแล้วเป็นอย่างไร
ไก่ป่าที่ผ่านการเพาะเลี้ยงแล้วจะเชื่องกว่าไก่ป่าจริงๆ แต่ยังคงลักษณะหลายประการไว้
สามารถศึกษาลักษณะของไก่ป่าได้ตามรูปในเวป
http://www.thaifeed.net/board/view.asp?id=579http://www.chiangmaizoo.com/animal/pg-an056.asphttp://www.zoothailand.org/animals/birds_th.asp?id=2http://www.forest.go.th/re_wildlife/wildlife/breeding/preasant.html ไก่ป่าต้องแกงป่ากับมะละกอครับ แกงน้ำน้อยๆเผ็ดๆ หรือจะต้มขมิ้นก็อร่อย ครับ
หลังจากต่อไก่ป่าได้แล้ว จะมีส่วนที่เซียนไก่ต่อนิยมเก็บไว้ 2 อย่าง คือ หางกระลวยไก่ป่า และแข้งไก่ป่า(ตีนด้วย) หางไว้นับว่าปีนี้ต่อไก่ป่าได้กี่ตัว(ไก่ป่าจะมีหางกระลวย 2 เส้น) แข้งไก่ไว้ทำยา (ความเชื่อของคนโบราณ จะนำแข้งไก่ป่าไปเผาไฟแล้วนำมาตำให้ละเอียด ผสมกับน้ำผึ้ง ให้เด็กที่กำลังหัดเดิน(ตั้งไข่) กินเพื่อให้เดินได้เร็วขึ้น) เนื่องจากการสังเกตุเห็นลูกไก่ป่าหลังจากออกจากไข่ ตอนเข้าตอนบ่ายๆจะเดินตามแม่ไปหากินได้เลยไม่ต้องให้แม่ฟักอีกสองสามวันเหมือนไก่บ้านที่ขาไม่แข็งแรง วันที่สามจะกระโดดขึ้นนอนบนต้นไม้ต่ำได้ หนึ่งสัปดาห์ จะบินขึ้นนอนบนกิ่งไม้ได้
ไก่ป่าที่ต่อได้มา ต้องขังไว้ตลอดครับ ปล่อยไม่ได้ หนีเข้าป่าทันที ส่วนมากไก่ป่าที่ได้มาจะแกงทุกตัว เพราะ ขังไว้แล้วจะดิ้นจนหัวถลอกไม่กินอาหารหอมแห้งแรงน้อย จนตายในที่สุด เคยเลี้ยงไว้ตัวหนึ่งอยู่ได้ปีเดียว ตาย
สำหรับไข่ไก่ป่าเคยนำมาฟักกับไก่ต่อตัวเมีย พอโตเริ่มบินได้หนีเข้าป่าหมดเลย ถ้าจะเลี้ยงไก่ป่าต้องทำกรงขังขนาดใหญ่ พื้นดิน มีต้นไม้หรือต้นไผ่อยู่ข้างใน ไม่มีคนไปรบกวน
เคยฟังเสียงต้อยที่ใช้เวลาไปต่อไก่ป่าไหมครับ
http://download.yousendit.com/429F2CEA286797A9ตัวเมียกะลูกๆ